Peki ABD’nin yayınladığı İnsan Hakları Raporu nedir ve raporda Türkiye’yle ilgili hangi konulardan bahsediliyor?
İnsan Hakları Raporu, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve diğer uluslararası anlaşmalarda belirtildiği üzere uluslararası kabul görmüş bireysel, medeni, siyasi ve işçi haklarını kapsıyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı, 1961’de Dış Yardım Yasası ve 1974 tarihli Ticaret Yasası uyarınca yardım alan tüm ülkeler ve Birleşmiş Milletler üyesi tüm devletler hakkında ABD Kongresi’ne her yıl rapor sunuyor.
22 Nisan’da yayınlanan Türkiye 2023 İnsan Hakları Raporu’nda özellikle yargı bağımsızlığına ilişkin saptamalar öne çıktı:
- Mayıstaki cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri öncesinde toplanma, örgütlenme ve ifade özgürlüklerine getirilen kısıtlamalar, eşitsiz bir alan yaratarak iktidara haksız avantaj sağladı.
- Yasalar bağımsız bir yargı öngörse de yargı hala özellikle yürütme organının etkisinde. Yürütme organı, mahkemelere hakim ve savcı atayan yargı organı Hakimler ve Savcılar Kurulu üzerinde güçlü bir etkiye sahip. Yargı, hakimlerin sindirilmesi ve görev yerlerinin değiştirilmesi gibi bağımsızlığını kısıtlayan çeşitli sorunlarla karşı karşıya.
- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Osman Kavala’nın serbest bırakılmasına hükmeden iki kararı hiçe sayıldı.
- Ekrem İmamoğlu ve Canan Kaftancıoğlu hakkında siyasi saiklerle açıldı.
- 25 Ağustos’ta Hakimler ve Savcılar Kurulu, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun ‘Yüksek Seçim Kurulu üyelerine hakaret ettiği’ gerekçesiyle aldığı cezanın temyizine bakmakla görevli üç yargıçlı temyiz heyetinin başkanını ve bir üyesini görevden aldı.
- Siyasi açıdan hassas bazı davalarda hakimler erişimi yalnızca Türk avukatlarla sınırlandırdı, bu da yerel veya uluslararası grupların duruşmaları gözlemleme imkanını kısıtladı.
- STK’lar ve insan hakları aktivistleri, terörle mücadele yasasının ‘terörizm’ kavramının aşırı geniş yorumlanmasına izin verdiği ve bunun da gazetecilerin ve aktivistlerin keyfi biçimde kovuşturulmasına yol açtığı görüşünde.
- 25 Ekim’de Anayasa Mahkemesi (AYM), Can Atalay’ın ‘seçme ve seçilme hakkı’ ve ‘kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı’nın ihlal edildiğine ve cezaevinden tahliye edilmesi gerektiğine karar verdi. Fakat Atalay hala cezaevinde.
- Kürt illerinde belediyeyere kayyum atandı.
- Eski HDP eş başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ hala hapiste.
- Fethullah Gülen hareketine mensup şüpheliler başka ülkelerde öldürülme, kaçırılma veya farklı şiddet biçimlerine maruz kaldı.
Raporda ayrıca zorla kaybetme, işkence, keyfi tutuklama veya gözaltıların, gazetecilere şiddet, tehdit, haksız tutuklama ve yargılamanın, sansür, ifade, medya ve internet özgürlüğüne kısıtlamaların, STK’ları kısıtlayıcı yasalar dahil barışçıl toplanma ve örgütlenme özgürlüğüne müdahalelerin, kadın cinayetleri ve LGBTİ bireyler dahil yaygın toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin, mülteciler ve Kürt azınlıklar gibi ulusal veya etnik gruplara yönelik şiddet tehdidi içeren suçların sürdüğü kaydedildi.
Ankara duymazdan geldi
Dışişleri, raporu yazılı açıklamayla yanıt verdi. Açıklama özetle şöyle:
- Rapor asılsız iddialar, gerçek dışı bilgilere ve ön yargılı yorumlarla dolu.
- Kaynağı belirsiz iddialar ve terör örgütleriyle iltisaklı çevrelerin söylemleri temelinde hazırlanmış.
- Ülkemiz, demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü ilkelerine bağlılığını, karşı karşıya bulunduğu çok yönlü ve ağır terör tehditlerine rağmen kararlılıkla sürdürmekte.
- ABD’nin, terörün her türüne karşı sürdürdüğü haklı ve meşru mücadelenin kapsamını iyi bilen bir müttefik olarak gerçekleri çarpıtan tutarsız iddialarda ısrarını anlamak mümkün değildir.
- ABD’nin insan hakları konusunda kendi siciline odaklanması ve terör örgütleriyle kurduğu ortaklıklar ile insan hakları konusunda izlediği çifte standartlı politikayı sonlandırması çağrımızı yineliyoruz.
KÜLTÜR SANAT
Sayfa başına git
